ATV De Kromme Sloot

Waterschade

Ook Joke en Fred hebben behoorlijke schade gehad op de tuin door de wolkbreuk van twee weken geleden. De kool heeft het vele water niet overleefd. De aardappelen die op het laagste stuk stonden hebben het ook niet gered. De vele slakken hebben hierbij ook niet geholpen. Uien en prei zijn duidelijk beter bestand tegen zeer natte grond. Maar “het is zoals het is”: de planten zijn weggehaald en de grond is losgemaakt.

In de kas

Er hingen al behoorlijk grote tomaten aan de planten. Ook hier was veel waterschade. Joke heeft al de slappe, verwelkte bladeren verwijderd . Er ontstaan nu inderdaad weer her en der nieuwe scheuten. De hoop op een redelijke oogst is nog niet weg.

Bonen

De kapucijners zijn geoogst. Dat was een week of wat eerder dan gepland, maar het leek verstandiger ze nu te oogsten dan ze in de nattigheid te laten hangen : de kans op schimmelvorming is dan vrij groot. Het doppen van de kapucijners is altijd een tijdrovend werk maar het resultaat is prima. Verder zijn de stokbonen nu flink aan het klimmen. Joke en Fred helpen de bonen altijd om de stokken heen. Doe dat tegen de wijzers van de klok in. Stokbonen hebben de typische eigenschap dat de stengels links windend zijn. Eigenlijk lijkt dat tegennatuurlijk, want je zou verwachten dat zo’n plant achter de zon aan zou groeien, maar hij gaat dus juist de andere kant op. Het is de aard van het plantje.

Nog meer werk.

En natuurlijk is er nog veel ander werk verzet in de tuin: heg geknipt, bietjes gedund en winterprei geplant. De geoogste aardbeien zijn deels verwerkt tot jam. Aangevuld met ingevroren bramen van vorig jaar is aardbeien-bramenjam bij Fred en Joke altijd favoriet.

Moestuin na de wolkbreuk

Grond losmaken

Als je de aardappels noodgedwongen hebt gerooid, dan heb je wél weer flink wat grond die je weer ter beschikking hebt voor nieuwe planten en zaaigoed. Zorg er eerst voor dat je alle (voze) aardappelen en loof van je tuin verwijdert. Maak dan de grond los met een spitvork of cultivator en zorg dat de grond wat kan drogen. Geef ook wat mest. Nu kan je deze grond weer gebruiken.

Wat kan je nog zaaien?

Het is begin juli en de meeste groenten zijn ondertussen gezaaid en geplant. Toch zijn er genoeg gewassen die je nu nog kunt zaaien. Denk hierbij aan snelgroeiend bladgewassen, zoals sla, spinazie, rucola en andijvie. Met spinazie kun je zelfs nog even wachten; in de zomer gaat spinazie snel schieten. Veldsla kan je het beste pas in augustus zaaien. Als je dat doet kun je nog tot en met december verse sla eten. Wacht niet te lang met het zaaien van radicchio (roodlof). Met een beetje geluk (goed najaarsweer) gaat dat goed en kun je die in de herfst oogsten. Juli is ook een prima maand om postelein te zaaien. Zaai de fijne postelein op een stuk grond en dek af met een doek of juten zak. Maak het goed nat. Haal de zak na een weekje eraf en je zult zien dat de postelein gekiemd is. Als laatste zaaitip: zaai nog een regeltje stengeluitjes (bosuitjes).

Groenbemester

Wil je je grond voor volgend jaar goed prepareren, dan kan je ook een groenbemester zaaien.  Groenbemesters zaai je om deze vervolgens in het najaar onder te spitten. Dit wordt gedaan om het percentage organische stof en het stikstofgehalte in de bodem te verhogen. Een deel van die organische stof wordt in de bodem omgezet in humus. Zo helpen groenbemesters de bodemstructuur te verbeteren en onkruid te onderdrukken. Veelgebruikte groenbemesters zijn phacelia, bernagie, gele mosterd, rammenas en boekweit.

Wat kan je nog planten?

Je kunt natuurlijk ook nog wat plantjes kopen. Denk dan aan allereerst aan koolsoorten. Er is een heleboel variëteit: boerenkool, spruitjes, witte kool, rode kool en savooiekool. Scherm ze goed af, want de DKS-hazen zijn gek op het jonge frisse blad. Venkel kun je nu ook uitplanten. Ook (winter) prei kan je als plantjes kopen. Plant de winterprei in flinke gaten (zie foto): dat bevordert de wortelgroei.

Laatste rabarber

De laatste rabarber is geoogst. De oogst van rabarber is vanaf april tot de langste dag. Vanaf 21 juni is het niet meer aan te raden om nog rabarber te oogsten. Rabarber wordt naarmate het seizoen verstrijkt namelijk steeds zuurder. Echter is dit niet alles. De hoeveelheid oxaalzuur neemt vanaf 21 juni sterk toe. Een te hoge inname hiervan kan schadelijk zijn voor je gezondheid. Overigens zijn de stelen eind juni niet meer zo knapperig en gaan sterk achteruit. Haal ook niet álle stelen van de plant: de voedingsstoffen voor volgend jaar worden nu in de dikke wortels opgeslagen.

Beschermen

Het zachte fruit en vooral de aardbeien zijn zich goed aan het ontwikkelen. De eerste aardbeien smaakten ook al heerlijk. Om te zorgen dat er door-geoogst kan blijven worden, zijn alle aardbei-bedden afgedekt met netten. Ook de uitgeplante kool wordt beschermd en wel met insectengaas. Slakken trekken zich natuurlijk weinig aan van gaas en netten: ’s avonds/ tegen de schemering kan je Joke en Fred regelmatig op slakkenjacht zien gaan.

In de kas

Alle paprika- en peperplantjes staan nu in de kas. Bij elk bezoek aan de tuin (en de kas) is het “dieven” van de tomaten een terugkerend werkje. De druiven die in de kas staan zijn teruggesnoeid tot 3 bladeren na de laatste tros aan de rank. (op de tekening wordt tot 2 bladeren gesnoeid.)

Herkansing

Niet al het zaaigoed is opgekomen: daarom zijn winterwortelen en ook peulen opnieuw gezaaid. Hopelijk gaat het nu beter.

Water

Teveel water.
Iedereen in de regio Alkmaar en ook de tuinders van de ‘De Kromme Sloot’ weten nu wat een wolkbreuk is. Als je op internet zoekt op “moestuin water” dan krijg je allemaal informatie wat je moet doen als er te weínig water is, maar niet wat je kan doen bij teveel water.

Dat teveel water slecht is voor de planten weten we wel, maar waarom is dat? Slagregens veroorzaken dichtgeslagen grond die niet meer “ademt”. Als de grond doorweekt is, zit er geen lucht en dus ook geen zuurstof meer in de grond. Wortels hebben zuurstof nodig om voldoende energie te kunnen genereren voor het transport van water en mineralen naar de bladeren. Langdurige blootstelling aan veel water doet de wortels afsterven en het gevolg is dat de plant verwelkt. Met name aardappelen, bladgroenten en koolgewassen zijn hiervoor gevoelig. Vaak is 24 uur onder water het maximum wat deze gewassen kunnen doorstaan.

Wat kan je doen?

Tegen de stortbuien van de afgelopen week kan je echt niets doen. Maar over het algemeen heb je minder last van zware regens als je veel mulching gebruikt en zorgt dat je grond veel organisch materiaal bevat. Verhoogde bakken zijn ook een optie. Na veel regen kan je met een cultivator de grond wat los maken. Wacht enige dagen, zodat de grond kan drogen en herhaal je actie. Bewerk verder de grond niet teveel Als je te vroeg start, is de grond nog nat en zorgt het bewerken voor een verslechtering van de structuur.
Na een periode van nat weer wil je de groei stimuleren; geef een snelwerkende meststof, zoals bloedmeel of een vloeibare meststof.

Uitplanten

Alle warmteminnende planten die in huis of in de kas zijn opgekweekt zijn intussen geplant. De tomaten, pepers en paprika in de kas, de komkommers in de koude bak en de augurken en pompoenen buiten. Na het planten lijkt het of ze nog niet zo hard groeien, maar schijn bedriegt: onder de grond zijn de wortels zich aan het ontwikkelen, zodat ze in juni en juli genoeg voedingsstoffen aan de vruchten kunnen geven. Dan is ook de groeispurt.
(Ook de knolselderij is uitgeplant.)

Beschermen

De aardbeien zijn zich nu aan het ontwikkelen. Dat is ook de tijd om ze te beschermen tegen vogelvraat. Joke en Fred plaatsen bogen over de planten en daaroverheen wordt een net gespannen. Dat moet de vraat van vogels (kauwtjes!) tegenhouden. De voorgezaaide broccoli en bloemkool staan nu ook buiten. Hazen zijn gek op vooral het jonge koolblad. Daarom ook hier bescherming met gaas en doek. Het doek zou ook de witte vlieg weg moeten houden.

Bonen.

De bonen zijn gelegd. Joke en Fred hebben verschillende soorten: drie soorten snijbonen en voor de lage stamboontjes een paarse en een gele variant.

Niet alles lukt

Door het koude weer in mei hebben de eerder gezaaide peulen en doperwten zich slecht ontwikkeld. Afgelopen week is daarom bijgezaaid. Joke doopt de bonen eerst in parafine-olie; dit moet de vraat van woelmuizen tegen gaan……
Winterwortel is gezaaid, maar is niet opgekomen; hopelijk lukt de tweede ronde (opnieuw gezaaid) wel. De pastinaak staat ook nog niet boven, maar dat kan na de zaai wel drie weken duren.

Kruiden
Joke en Fred houden van kruiden en hebben een heel assortiment gezaaid: peterselie, koriander, dille, kervel en bonenkruid. Ook (bleek) slederij is gezaaid.

NATUURLIJKE MESTSTOFFEN

Zelf gier maken

De heermoes groeit natuurlijk overal op ons volkstuincomplex. Joke en Fred maken van de geplukte en/of weggeschoffelde heermoes ‘gier’. Hoe maak je dat eigenlijk?

• Verzamel een partij heermoes en zet deze onder water in een emmer. Zet de emmer in de volle zon
• Roer elke dag tot het water goed donker is. Dat duurt ca. 2 weken: je krijgt een stinkende, maar voedzame brei;
  Een afgesloten emmer werkt nog beter voor het verkrijgen van een gefermenteerde voedingsstof;
• Zeef de gier en verdun deze met (regen)water voordat je hem gebruikt, anders kunnen de wortels van de planten verbanden. Met een verhouding van 1:10 kun je de gier overal gebruiken;
• Giet de verdunde plantenmest bij groenten die veel voeding nodig hebben, zoals courgette, tomaat, pompoen, kool en prei. Erwten, bonen en uien sla je over.
• Giet nooit op de bladeren, want dan verbranden ze

Je kan ook gier maken van bv. brandnetels of smeerwortel; ook een combinatie is prima.

Koffiegruis

Zuurminnende planten zoals blauwe bassen en tomaten hebben baat bij af en toe bij een kopje koffie. Koffiegruis aan de teelaarde toevoegen of toevoegen aan het gietwater helpt de planten aan een gezonde dosis stikstof. Doe 4 flinke scheppen koffiegruis in een emmer (10 liter) met water en laat dit 2 of 3 dagen staan. Giet de bodem rond de planten nadien met het water.

Bananenschillen

Bananenschillen bevatten veel kalium. Door bananenschillen in het plantgat te gooien of aan de voet van plan in te graven zullen ze op natuurlijke wijze composteren waardoor kalium vrij komt als voedingsstof. Kalium zorgt voor grotere en talrijkere bloemen. Groentes die kalium goed kunnen gebruiken zijn onder andere knolselderij, aardappelen, wortelen, witlof, pastinaak, knolvenkel en rode biet.

 

Eierschalen

Maal de eierschalen fijn en werk ze in bij tomaten- en paprikaplanten. Het kalkgehalte van de eierschalen helpt de planten om bloesemrot af te weren. Eierschalen bestaan voor 93% uit calciumcarbonaat, het zelfde ingrediënt als de meeste kalkmeststoffen. Eierschalen zijn dus ook perfect voor op de composthoop.

IJsheiligen

De IJsheiligen (11-14 mei) zijn weliswaar voorbij, maar het is nog wel erg koud voor deze periode. Joke en Fred houden daarom een aantal planten voorlopig nog binnen; dit zijn o.a. dahlia’s, courgettes en pompoenen.
Nog even wachten op wat warmer weer…..

Kapucijners

De bonen zijn nog niet gelegd/gezaaid, maar dat geldt niet voor de kapucijners. Zoals je op de foto kan zien staan deze er erg goed bij. Het hekwerk zorgt voor bescherming tegen vogels en hazen; de planten hebben zich goed kunnen ontwikkelen. Joke en Fred hebben gekozen voor een ras dat laag en bossig blijft en dus geen rek nodig heeft om tegenaan te groeien.

Platte bak en koude grond

De eerste oogst spinazie van de koude grond is binnen. Ook raapstelen en rucola staan op het menu.
De komkommerplantjes zijn uitgeplant in de koude bak: dat geeft voldoende bescherming en ze doen het daar altijd prima. In de koude grond is ook koolrabi gezaaid: na opkomst moeten de plantjes nog wel gedund worden.

Dopluis

Enige weken geleden zag Joke veel mieren in de kas bij de druiven. Dit is een indicatie dat er dopluis is. De grootste schade wordt veroorzaakt doordat de luizen een kleverige stof afscheiden, de zogenaamde honingdauw. Dopluis herken je aan de hele kleine rode eitjes die in een wit spinsel zitten, zowel op het blad als op de steel. Ze is toen gestart met het handmatig weghalen van de luis. En gelukkig heeft dat effect gehad: de meeste luizen zijn verdwenen.

Bonen

Bonen zijn heel gemakkelijk, kiemen snel en groeien snel, maar ze stellen wel een aantal belangrijke voorwaarden: zaai ze in niet te rijke, vaste grond. De grond moet dus luchtig zijn en dat doe je door het te mengen met wat grof zand en/of vermiculiet. En zaai de zaden niet te nat, want de grote zetmeelhoudende zaden kunnen gemakkelijk rotten bij teveel vocht. En tot slot; zaai ze warm genoeg; bonen houden niet van kou en daarom zaai je ze altijd al na half tot eind april, en je zaait ze bij voorkeur rond de 20 tot 25 graden. Gezien het huidige koude voorjaar heb je dus nog voldoende tijd.

Stambonen

Er zijn lage (stambonen) en hoge rassen (stokbonen), met veel overeenkomsten maar toch ook een aantal verschillen.
Stambonen worden zo’n 30 tot 50 centimeter hoog. Het grootste voordeel van stambonen is het snelle groeien en dus ook snelle oogsten. Je kunt stambonen dan ook wat eerder én ook wat later zaaien dan stokbonen. Het nadeel van stambonen: doordat ze zo dicht bij de grond groeien en bloeien kunnen de planten in een natte zomer soms minder goed opdrogen na regen. En dan zijn de planten uiteraard gevoeliger voor ziekten/rot/schimmels.

Stokbonen

Stokbonen moeten eerst veel stengels en blad maken om te klimmen. Eigenlijk klimt een stokboon niet maar slingert ze. Ze slingert zich rond een stok of draad omhoog, tot meer dan 200 centimeter hoog. Er zijn stoksperziebonen en stoksnijbonen en die worden beiden even hoog. Het voordeel van stokbonen is dat de opbrengst hoger is dan van stambonen. Dat komt omdat de plant verticaal groeit en over de hele lengte van de ruim 200 centimeter bloeit en bonen maakt. Daarnaast kunnen de planten makkelijker opdrogen na een regenbui. En een ander leuk voordeel is dat je na de eerste oogst van boontjes onderin de planten niet meer hoeft te bukken en rechtopstaand kunt plukken.

Zaaien en oogsten

Met regelmatig zaaien en een beetje geluk met het weer kun je in principe tussen begin juli en begin oktober bonen oogsten en eten.
Begin dan vroeg (begin/half april) met het (voor)zaaien van stamsperzieboontjes. In mei (half mei t/m begin juni) zaai je stokbonen voor de oogst in juli en augustus. Dat kunnen zowel sperziebonen zijn als snijbonen. Zaaien dan t/m begin juli nog lage stamsperzieboontjes, voor de late oogst.

Blog 10!

Alweer het 10de blog. Joke geeft aan dat ze door het blog nog wat bewuster met het tuinieren bezig is. En ze beseft nog meer dat het plezier en buiten zijn het belangrijkste van de moestuin is en niet zozeer het resultaat is. Maar toch …… ook het resultaat, het oogsten van je eigen groenten blijft toch wel érg leuk!

Oogsten

Regelmatig oogsten Fred en Joke nu spinazie en rucola. De raapstelen zijn slecht opgekomen. Dat ligt waarschijnlijk gedeeltelijk aan het koude weer, maar ook aan te weinig mest. De spinazie die op hetzelfde stuk stond was ook van slechtere kwaliteit.

Onkruid en sporen

Na de regen vorige week schoot het onkruid omhoog. Het merendeel van het onkruid wordt weggeschoffeld, maar weerbarstige onkruiden zoals boterbloem en paardenbloem gaan met wortel en al de grond uit. Ook het vervelende zevenblad dat zich in de heg heeft genesteld wordt zoveel mogelijk met wortel en al weggestoken. De sporendragers van de heermoes worden afgeplukt. Heermoes verspreidt zich niet alleen via de wortels, maar ook, net als varens, via sporen. Deze sporendragers worden maar 10-15 cm. Hoog. Bij aanraking komen de sporen los en worden door de wind meegevoerd. Joke en Fred voeren deze sporendragers zoveel mogelijk af en worden zeker niet in de compost verwerkt.

 

Aardappels

De eerste aardappels komen op en worden gelijk “aangeaard”, zodat er ruggetjes ontstaan.

Uitdunnen

De rode bietjes komen op en een eerste ronde van uitdunnen vindt nu al plaats. Een tweede ronde volgt later in de lente. De eerste worteltjes komen ook op, maar zijn nog niet aan uitdunnen toe.

Tuinieren met de “zaaikalender”

Joke en Fred gebruiken regelmatig de BD-zaaikalender van Maria Thun . Deze is er ook als app (deels gratis en volledig voor € 6,49 per jaar).

Dahlia’s

Komende week worden de knollen van de dahlia’s opgepot. Pas als ze in huis of in de kas flink zijn gegroeid worden ze in de tuin neergezet. Zo houd je er meer controle op en slakken, die gek zijn op jong dahliablad, hebben wat meer “respect” voor grotere planten.

Bonen

Geduld! Met deze kou is het nog veel te vroeg om bonen te leggen. Als je ongeduldig bent (en welke tuinder is dat niet) kan je wat lage stamslabonen (binnen) gaan zaaien om ze uit te planten ná de ijsheiligen (11-14 mei) . Bonen zijn gemakkelijk, kiemen snel en groeien snel. Zaai ze vooral niet in te rijke vaste grond. De grond moet luchtig worden gemaakt met flink wat grof zand of vermiculiet. Zorg dat de grond niet te nat is, want de grote zetmeelhoudende zaden kunnen gemakkelijk rotten bij teveel vocht. En tot slot; zaai ze warm genoeg; bonen houden niet van kou.

Bonenstaken zetten

Wat je nu wel al kan doen is bonenstaken maken voor je klimbonen (stokbonen) . Er zijn veel manier om dat te doen. Om je te inspireren staan er hier een aantal op een rij, maar een rondje op ons DKS-complex geeft je ook voldoende ideeën.

 

 

 

 

 

 

Eerste oogst

Altijd weer een speciaal moment: de eerste spinazie en rucola zijn geoogst én geconsumeerd! Natuurlijk wel uit de koude bak en de kas. Maar ook wat tegenvallers. Zo hebben de raapstelen het minder goed gedaan: hopelijk komen die in de volgende ronde. Ook heeft maar een gedeelte van de slaplantjes in de kas het overleefd. Ook hier komen nieuwe kansen.

Zaaien

Het zaaien thuis blijft nog doorgaan. De pompoenen zijn nu gezaaid en hopelijk profiteren ze van de zon.
In de volle grond hebben Joke en Fred tussen de plantuitjes rijtjes met worteltjes gezaaid. Ook is er nieuwe rucola en spinazie gezaaid.

AH-moestuintjes

In de kantine lagen wat AH-moestuintmaatjes (@Guido: dank hiervoor). Dit zijn kant-en-klare pakketjes om te zaaien. Leuk om te proberen.

Rolschoffel

Op de foto zie je de klompen van Fred en zijn “rolschoffel”. Met dit apparaat combineer je wieden en schoonmaken. Je maakt de grond schoon en lekker los. Het apparaat is er voor gemaakt om er recht achter te lopen en dus over het zojuist geschoffelde heen te lopen. Het vergt wat energie, maar dan heb je ook een prachtig zaaibed!

Zaaien in de volle grond

Komende weken zullen vele moestuinders in de volle grond gaan zaaien. Hieronder staan een aantal punten waar je rekening mee kan houden.

Wanneer ga je zaaien?

Er zijn op internet allerlei zaaikalenders te vinden en ook op zakjes zaad staat meestal de beste zaaiperiode aangegeven. Toch is dat niet zaligmakend: elk jaar is anders. Je moet dus ook het weer en de weersverwachting in de gaten houden. Dit voorjaar is het een stuk kouder dan de afgelopen jaren. Sommige zaden (pastinaak) gaan pas kiemen bij een wat hogere temperatuur, terwijl andere (bieten, worteltjes, radijs) wat meer kou kunnen hebben. Wees dus geduldig of probeer het nog een tweede keer.

Grond klaarmaken

Het is belangrijk dat de grond goed gespit of losgemaakt is en de kluiten fijngemaakt zijn. Om in rijen te zaaien worden eerst geultjes getrokken. Als de grond droog is giet je wat water in de geul. Na het zaaien dek je het zaad toe met grond en druk je het lichtjes aan. Dat laatste zorgt ervoor dat het zaad goed met de grond in contact komt.
Je kan ook breedwerpig zaaien. Je maakt geen geulen maar je strooit het zaad over de grond en harkt het vervolgens in. Dit is geschikt voor snelle groeiers (spinazie, radijs).

Verhoogde bedden

Je kunt ook iets verhoogde bedden (ruggen) maken. Dit heeft een aantal voordelen: de zon verwarmt de grond sneller, de waterafvoer is beter en wortelgewassen kunnen wat makkelijke de grond ingroeien.

Hoe diep zaai je?

Hoe groter de zaden, hoe dieper ze gezaaid moeten worden. Tuinbonen bijvoorbeeld, zijn vrij groot en worden zeker vijf centimeter diep gezaaid. Slazaadjes zijn klein en worden niet dieper dan een halve centimeter gezaaid.

Zaaiafstand.

Zaai niet te dicht op elkaar. De zaailingen verdringen elkaar dan, kunnen niet goed uitgroeien en zijn meer vatbaar voor ziektes. Ook moet je later veel uitdunnen.
Vooral bij wortels moet je uitdunnen voorkomen. De wortelvlieg ruikt van verre wanneer er wortels bij het uitdunnen zijn beschadigd en slaat dan toe.

Spreid je kansen.

Zaai niet alles tegelijk, maar doe het in delen. Mocht het zaad om welke reden dan ook niet willen kiemen, dan kun je nog een tweede poging wagen. Ook spreid je de oogst.

Pootlijn

Gebruik een pootlijn om een rechte lijn uit te zetten. Het lijkt misschien wat strak, maar dat vergemakkelijkt wel het onderhoud. De kiemende groenten of bloemen staan op een rij, al wat er buiten groeit, is onkruid dat je mag weg schoffelen.

Aardappelen poten

Joke en Fred hebben eind maart de aardappelen gepoot. De aardappelrassen die ze verbouwen kiezen ze uit ervaring: belangrijkst is dat het vooral een lekkere aardappel is. Dit jaar zijn dat de rassen Santé en Alouette. Santé hebben ze al jaren en bevalt prima. Roseval hebben ze ook wel geteeld maar deze geeft veel vlekken en is daarom afgevallen.

Joke en Fred poten de middelvroege Santé en de middellate Alouette in één keer. Ze hebben een aardappelpoter en poten de aardappels op ca. 15 cm. diepte. De afstand tussen de rijen is 60 cm en de afstand tussen de individuele aardappels in de rij is ca. “een klomp”.

Zodra de aardappels opkomen worden ze aangeaard waardoor ‘ruggen’ ontstaan. Door het aanaarden worden de aardappels beschermd tegen eventuele vorstschade en is er meer ruimte voor de piepers om te groeien. Het aanaarden gaat het beste met een hak.

Sjalotten en plantuitjes

Ook de sjalotten en plantuitjes zijn gezet. Tussen de uien laten Joke en Fred wat ruimte zodat daar later worteltjes gezaaid kunnen worden. Dit zijn goede buren: als je wortel en ui bij elkaar zet, krijg je minder last van ziektes zoals wortelvlieg.

Zaaien

De zaailingen van de sla zijn in de kas uitgeplant. Joke en Fred zaaien bladgroenten, zoals sla, rucola en raapstelen om de paar weken, zodat er een regelmatige oogst is. Spinazie wordt tot de langste dag gezaaid: daarna gaat ie wel erg snel schieten. Bieten worden binnenkort ook gezaaid. Joke zaait ze dun op rijen en dunt ze later uit.

Schoffelen

Vanaf nu is schoffelen heel belangrijk; zo houd je het onkruid onder de duim. Schoffelen is het beste bij droog weer: het onkruid droogt dan snel uit.

Wat komt al op?

De pioenrozen en rabarber komen nu op: altijd een mooi gezicht!

Nog meer over aardappelen

Populair

Aardappelen worden heel vaak en veel gegeten. Vroeger aten we ze bijna elke dag, maar sinds de komst van pasta, rijst en andere zetmeelhoudende producten is het wel wat minder geworden. Dat neemt niet weg dat de gemiddelde Nederlander toch minimaal 2 of 3 keer per week aardappelen eet. Overigens is door de Covid-19 crisis de markt voor de consumptieaardappelen bestemd voor de industrie ingestort. We eten (ingevroren) patat vooral in de horeca. Overigens zie ik wel altijd rijen bij de Febo en McDonalds…..

Teelt

Er zijn vroege, halvroege, middelvroege/late en late aardappelen, daardoor kun je de oogst spreiden en kun je over een lange periode verse aardappelen oogsten en eten.
Vroege rassen hebben een korte groeiperiode, 90-100 dagen en zijn meestal bewaarbaar tot het einde van het jaar. Hoe later het ras, des te langer is de groeiperiode en neemt meestal ook de bewaarbaarheid toe. De groeiperiode is voor middelvroeg rassen 100-120 dagen en voor de laatste rassen ca. 150 dagen.
Dit is overigens theorie en elk jaar zijn de omstandigheden net wat anders.
Hoe langer de groeiperiode, des te meer mogelijkheden er zijn voor de aardappelziekte (Phytophtera). Bij een kortere groeiperiode heeft aardappelziekte minder kans om toe te slaan.

Plantafstand.

Vroege aardappelen kan je wat dichter bij elkaar zetten (30 cm tussen de planten, 55 cm tussen de rijen) dan late rassen (45 cm tussen de planten en 70 cm tussen de rijen).
Zo’n drie weken na het poten komen de eerste bladeren tevoorschijn en kan je beginnen met aanaarden.

Wieden en Zaaien

Schoon onder de heg

Het onkruid begint nu ook weer te groeien. Het is nu een goede tijd om het onkruid onder de heg weg te halen. Het onkruid (boterbloemen, straatgras, hondsdraf) is nu nog vrij makkelijk te verwijderen.

Zaaikalender Maria Thun

De zaaikalender van Maria Thun (een BD-pionier) is gebaseerd op de stand van de maan. Hierbij wordt door de maanstand bepaald wat de beste tijd is om te zaaien, planten, oogsten, snoeien etc. Bij volle maan groeien planten iets harder doordat er extra licht beschikbaar is. Ook wordt gedacht dat de zwaartekracht van de maan subtiele invloed heeft op het groeiproces van planten. Net zoals de maan eb en vloed veroorzaakt.
Kort samengevat luidt de aanbeveling om:

• Niet te zaaien bij volle of nieuwe maan
• Bij wassende maan bladgroenten en bloemen te zaaien
• Bij afnemende maan wortelgewassen te zaaien

Volgens deze zaaikalender hebben Joke en Fred de uien en de radijs al gezaaid

Verder zijn ook de worteltjes gezaaid; omdat het nog erg koud is, is het zaaibed afgedekt met plastic kapjes. Op de plek waar straks de plantuitjes komen, heeft Joke de grond fijngemaakt met een drietand.

Aardbei-bedden wat hoger

Vorig jaar zorgde de grote hoeveelheid regen en water op de tuin voor een matige oogst en ziektes (“neusrot”) in de aardbeien. Daarom hebben de nieuwe aardbei-bedden wat extra grond gekregen: ze liggen nu wat hoger (en droger).
De tuin van Joke en Fred is verder grotendeels gespit.

Rucola komt op

Rucola is een snelle kiemer: de rucola die in de koude bak is gezaaid, komt nu op (zie foto). De verwachting is dat de spinazie en raapstelen die tegelijkertijd gezaaid zijn nu ook snel zullen opkomen.

Eens proberen? Zoete aardappel

Veel warmte

De van oorsprong Zuid-Amerikaanse zoete aardappel houdt van heel veel warmte gedurende de hele teeltperiode. Je plant de stekjes niet eerder dan eind mei/ begin juni, als de grondtemperatuur minstens 15 graden is. Je kunt de stekje kopen (moestuinweetjes.com, maar vast ook elders), maar je kunt zelf ook stekjes opkweken.

Hoe maak je stekken?

• Vul een zaaibakje met zaai- en stekgrond en bevochtig de grond
• Begraaf je zoete aardappelen voor helft in de aarde
• Geef meer water wanneer je de eerste kiemen ziet (2-3 weken)
• Hoe meer warmte (warme zaaimat of groeilampen) hoe beter
• Wacht tot er meerdere kiemen gegroeid zijn tot 10 tot 15 cm
• verwijder dan de spruiten uit de zoete aardappel door ze voorzichtig af te draaien of af te snijden op grondniveau.
• Verwijder de onderste bladeren van de spruiten en laat ze “wortelen” in een potje water.
• Zodra de wortels volledig zijn gevormd en enkele centimeters lang zijn, is het tijd om te planten (eind mei / begin juni).

Teelt

• Plant de stekken ongeveer 30 tot 40 centimeter uit elkaar en 10 centimeter diep.
• Zoete aardappelen houden van een goed gedraineerde, licht zure grond
• Je kunt ook verhoogde bedden of grote bakken gebruiken
• Oogst de aardappelen ruim vóór de eerste nachtvorst , als de bladeren en de takken geel beginnen te kleuren.

Tuinseizoen volop gestart

Spitten: ook in de kas

Fred en Joke zijn nog volop aan het spitten. Met telkens een klein stukje komt alles er weer mooi uit te zien.
Overigens wordt ook de grond in de kas gereed gemaakt. Joke en Fred spitten de grond los en werken er dan ook compost door. Vervolgens kan de eerste spinazie worden gezaaide. Hiervoor worden eerst geultjes gemaakt met daarin wat koemestkorreltjes, dit wordt natgemaakt en daarop komen de spinaziezaadjes. Afdekken met wat aarde, nog wat water erop en afwachten maar.

Onderhoud greppel

Voor het goed afvoeren van overtollig water op de tuin is een schone greppel belangrijk. Zoals je op de foto kunt zien ligt deze er weer mooi bij.

Zaaien: in huis

Het zaaigoed dat een aantal weken geleden in huis is gezaaid, begint op de komen. Ondanks dat het verwarmingsmatje het niet meer doet, ontkiemt alles (bloemen, paprika’s/pepers) goed. Zelfs de artisjokken komen op.

Zaaien: koude bak

In de koude bak op de tuin hebben Joke en Fred ook gezaaid: vroege spinazie (rondzaad), rucola en raapsteeltjes. Dit doen ze op dezelfde wijze als zaaien in de kas: geultjes maken, koemestkorreltjes erin, natmaken, zaaien, afdekken met aarde en nog beetje water erop.

Composteren

Om het composteringsproces te versnellen helpt het als je het te composteren materiaal klein maakt. Joke en Fred doen dit met een hakblok en een hakmes. De laatste ‘slachtoffers’ zie je op de foto: overjarige witlofwortels.
Af en toe een beetje kalk op de compost helpt ook om goede losse compost te krijgen.

Winteruien, plantuien, zaaiuien

Bij uien zijn er een aantal mogelijkheden:

Plantuien

De meeste moestuinders gebruiken plantuien: plantuien zijn kleine uitjes die je in het vroege voorjaar (maart) plant. Je oogst pas als het blad helemaal is afgestorven (juli/augustus); goed drogen zorgt ervoor dat je de uien langer kan bewaren.
Er zijn gele uitjes en rode uitjes.

Winteruien

Winteruien zijn ook plantuien, maar deze soort plantui plant je niet in het vroege voorjaar, maar in het najaar (september/oktober). Het zijn uitjes die lagere temperaturen aankunnen. Het grootste deel van de groei gebeurt na de winter. Het is echter belangrijk dat de planten voor de winter al een goed wortelgestel aanmaken. Hierdoor hebben ze een voorsprong ten opzicht van de zomeruien.
De oogst is ergens tussen mei en juli, afhankelijk van het weer en het moment van aanplant.

Zaaiuien

Dit type uien plant je niet, maar zaai je. Dat kan ter plaatse, waarbij je na opkomst wat kan uitdunnen. Je kunt ook voorzaaien in potjes en later uitplanten.
Bij zaai-uien heb je een veel grotere keuze aan rassen en kan je ook eens iets bijzonders proberen, bv. wat zoetere, langwerpige, grote of juist kleinere ui. De oogst van zaaiuien is augustus/september. De bewaarbaarheid van zaaiuien is over het algemeen beter/langer dan van plantuitjes.

Wedstrijd

Een paar tuinders op ons complex doen mee aan de wedstrijd van de firma De Groot & Slot om de grootste/zwaarste ui te telen. We gaan dit volgen!

Welkom bij alweer de vijfde aflevering van de blog tuinieren 2021 met Joke & Fred.

Spitten

Hoera het lijkt wel lente! Eindelijk konden we weer naar de tuin. De grond is nog wel wat nat, maar Joke en Fred zijn weer verdergegaan met spitten. Een deel van de grond waar Phacelia had gestaan was al voor de vorst gespit, maar nu zijn ze gestart met de andere stukken.

Spitvork

Joke maakt gebruikt van een spitvork: dit werkt lichter dan een spade. Ook kan je met een vork de brokken grond stukslaan/kleinslaan. Doe je dit gelijk bij het spitten dan is de grond gelijk mooi klein en los. Grote brokken grond zijn later in het voorjaar lastig te bewerken; zeker als het weer een droog voorjaar wordt en de brokken snel uitdrogen en hard worden.

Onkruid
Joke en Fred verwijderen eerst het grove onkruid op het stuk dat ze gaan spitten: denk aan distels of grote pollen gras. Ook kweekgras wordt zoveel mogelijk weggehaald. De dikke wortels van de heermoes zit vaak dieper dan één-vork diepte en die laten ze zitten. Vroeger haalden ze de heermoeswortels er zoveel mogelijk uit, maar dat was veel werk en leek ook zinloos. Het bovengrondse heermoes wordt wel gedurende het jaar afgeschoffeld.

Zaaien
De komende week wordt ook binnen (in huis) gezaaid: zowel bloemen (gazania, geraniums) als vruchtgewassen (parika’s en pepers). Ook het zaaien van artisjokken staat op het programma. Om te zorgen voor extra warmte bij het zaaien gebruiken Joke en Fred een klein verwarmingsmatje dat onder de bak met zaaigoed ligt.

Nieuwe tuin
Dit jaar staat voor Joke en Fred in het teken van verhuizing naar een nieuwe tuin. Een tuin met uitzicht op het weiland en ‘s avonds de ondergaande zon 😊. Op deze nieuwe tuin moet nog veel gebeuren. Met hulp van de maandagochtendploeg worden nu tegels, stenen en oud ijzer weggehaald. Ook het verwijderen van de brandnetels zal komende weken veel tijd gaan vergen.

Niet spitten maar mulchen of woelen?

Vanuit het natuurlijk en ecologisch tuinieren en vanuit de permacultuur doet recent een andere mening opgang. Daarbij stelt men dat spitten een onnatuurlijk proces is en dat men de grond beter niet kan bewerken.  Een ongestoorde bodem/grond zou beter zijn voor een gevarieerd en uitgebreid netwerk van micro- en macro-organismen. Deze organismen onderhouden de bodem en de grond en houden die luchtig. Zij voorkomen daarmee dat voedingsstoffen makkelijk uitspoelen én zij maken die voedingsstoffen goed beschikbaar voor de planten. Dit werkt alleen als de bodem steeds bedekt blijft, dus er moet wel gemulcht worden. Een compromis tussen wel of niet spitten is woelen: het bewerken van de grond zonder deze te keren. Dit kan bv. met een woelvork. De hefboomwerking maakt dat het hanteren van de woelvork minder kracht vraagt dan spitten. Ook op de Kromme Sloot zie we steeds vaker woelvorken.